Thuốc lá điện tử còn được gọi là e-cigarette, hệ thống phân phối nicotine điện tử, thuốc lá vaporizer và bút vape. Chúng được phát minh như một phương pháp để cai nghiện hay hạn chế việc hút thuốc lá.
Một điếu thuốc lá điện tử hoạt động bằng pin và thả ra liều nicotine bốc hơi để người dùng hít vào. Nó đem đến cảm giác tương tự như khi hít phải khói thuốc lá nhưng không độc hại bằng thuốc lá.
Hình ảnh trong bài thuyết trình của nhà trường Mỹ dành cho cha mẹ học sinh và học sinh về thuốc lá điện tử
Hầu hết thuốc lá điện tử đều có một ống ngậm, hoặc hộp mực, một bộ làm nóng, pin sạc và mạch điện. Khi người dùng hút sẽ có một cảm biến kích hoạt bộ làm nóng làm bay hơi dung dịch lỏng, hương vị được giữ trong ống ngậm. Sau đó, người dùng sẽ "vape" (hút bằng miệng) hoặc hít vào dung dịch khí. Hàm lượng nicotine sẽ thay đổi từ 0 đến cực cao hoặc 24 đến 36 mg/ml khí thở.
Câu chuyện "Vaping" ở Mỹ và thế giới
"Vaping" bây giờ là hình thức phổ biến nhất trong việc sử dụng thuốc lá của thanh thiếu niên Mỹ và lan ra trên toàn thế giới. Số lượng thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử tăng 900% từ năm 2011 đến năm 2015. Năm 2016, hơn 2 triệu học sinh trung học cơ sở và phổ thông Mỹ đã thử dùng thuốc lá điện tử.
Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc sử dụng thuốc lá điện tử có thể giúp một số người cai thuốc lá. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) kết luận rằng thuốc lá điện tử có thể mang lại lợi ích cho người lớn hút thuốc lá miễn là họ sử dụng chúng thay thế thuốc lá thông thường.
Thuốc lá điện tử không nhả ra khói độc như thuốc lá thông thường. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc chúng là sự lựa chọn lành mạnh để thay thế thuốc lá thông thường.
Hút một điếu thuốc lá điện tử, nghĩa là đưa một lượng nicotine (được hấp thu vào máu qua phổi) vào cơ thể. Ngoài việc là một loại thuốc gây nghiện cao, nicotine cũng rất độc hại khi sử dụng với nồng độ cao.
Nicotine ảnh hưởng đến não và hệ thần kinh, làm tăng huyết áp và nhịp tim. Lượng nicotine càng lớn thì huyết áp và nhịp tim càng cao. Điều này có thể gây loạn nhịp tim. Trong một số trường hợp hiếm gặp, đặc biệt là khi dùng liều lượng lớn nicotine, loạn nhịp tim có thể gây suy tim và tử vong.
Theo nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu và Chính sách Thương tích tại Bệnh viện Nhi đồng Toàn quốc ở Ohio, tình trạng trẻ em nhập viện vì nuốt chất lỏng nicotine trong thuốc lá điện tử ngày càng tăng tại phương Tây. Từ năm 2012-2015, các cuộc gọi phản ánh việc trẻ em nuốt hoặc hít thuốc lá điện tử đã tăng từ 14 lên 223 trong ba năm ngắn ngủi.
Liz Blackwell, một y tá trường học ở Boulder (Colorado), đưa ra bộ sưu tập các cây bút vape đã bị tịch thu từ các sinh viên trong một bài thuyết trình tại trường trung học Nevin Platt.
(Thông tin trên trích xuất từ bài viết trên tạp chí The New York Times 2018
https://www.nytimes.com/2018/04/02/health/vaping-ecigarettes-addiction-teen.html)
Trường học ở Việt Nam đang làm gì để ngăn chặn trào lưu này?
Các thiết bị vape được thiết kế ngày càng tinh vi, hiện đại và khó phát hiện. Chúng cũng có vị như trái cây hoặc bạc hà, tạo ra ít tiếng kêu, có thể được gắn vào cổ áo sơ mi hoặc dây đeo áo ngực và dựa vào đâu đó hút một hơi mà không ai biết. Vape được xem như 1 hàng công nghệ với thiết kế thời trang đầy sức hấp dẫn nhất là giới trẻ hiện nay.
Nguy cơ các thiết bị này đang ngày càng thu hút sự tò mò ở lứa tuổi học sinh ngày càng hiển hiện và phổ biến hơn. Phần lớn các con học sinh còn đang quá ngây thơ và thiếu hiểu biết, nhiều con chỉ nghĩ đơn giản nó như viên kẹo thơm. Trong khi trên thực tế, các con quá dễ dàng để mua được qua mạng Internet hay ngoài cửa hàng, cá biệt, thậm chí học sinh còn tiện tay "mượn tạm" của bố (mẹ) để đem đến lớp khoe bạn, dùng thử...
Ý thức được sự nguy hại của vấn đề, BGH Trường Nguyễn Siêu đã chỉ đạo kiên quyết chống và xử lí nghiêm ngặt các trường hợp có dấu hiệu sử dụng và phát tán thuốc lá điện tử trong nhà trường.
Theo cô giáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Phó Hiệu trưởng Trường THCS&THPT Nguyễn Siêu, nhà trường đã và đang trong chiến dịch kiểm soát trong toàn bộ trường học về các vấn đề liên quan tới kỷ luật nhà trường và thuốc lá điện tử.
Bên cạnh hơn 250 chiếc camera giám sát được lắp đặt khắp trường để theo dõi, Ban Giám hiệu đã cắt đặt tất cả các vị trí để giáo viên, nhân viên quan sát học sinh, kể cả trong các WC, trong suốt thời gian ở trường, từ 7h25p sáng tới 4h30 chiều.
Các trường hợp có dấu hiệu vi phạm, nhà trường xử lí ráo riết, làm việc đến cùng với gia đình và giáo dục các con học sinh về những nguy hại của việc sử dụng các chất gây nghiện và thuốc lá nói chung, thuốc lá điện tử nói riêng.
Trước thực trạng này, nhà trường Nguyễn Siêu cũng kiến nghị các cấp quản lí cần siết chặt hơn nữa việc mua bán thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá điện tử trong thanh thiếu niên; có những chế tài và hướng dẫn xử lí cụ thể để nhà trường/ các cơ sở giáo dục có hình thức kỉ luật phù hợp đối với đối tượng học sinh là những mầm non, thế hệ tương lai của đất nước.
Bên cạnh đó, tha thiết mong các cơ quan truyền thông tập trung tuyên truyền trong cộng đồng về tác hại và các cách phòng chống thuốc lá điện tử; tránh trường hợp đưa thông tin chưa được kiểm chứng về việc học sinh hút thuốc lá điện tử, gây hoang mang, làm ảnh hưởng tới việc học tập cũng như quá trình phát triển của các con học sinh, gây tổn thương khôn lường tới tâm lí của các con.
Ngoài ra, cần kịp thời chấn chỉnh nghiêm và có biện pháp xử lý triệt để các hoạt động quảng cáo thiếu trung thực, bởi đây là một trong các nhân tố đang vô tình hoặc hữu ý “cổ súy” tích cực cho phong trào hút thuốc lá điện tử, khiến cho không ít người lầm tưởng về sự an toàn.